ایران : بازی بزرگ

ایران : بازی بزرگ

این منبع شامل بخش‌هایی از یک مصاحبه در کانال یوتیوب «کیم ایورسن» با ایگور لئاتان، تهیه‌کننده فیلم است که درباره مستند جدید او با عنوان «ایران: بازی بزرگ» صحبت می‌کند.

لئاتان ادعا می‌کند که هدف فیلمش «آموزش مخاطب» درباره روایت‌هایی است که با «روایت اصلی» رسانه‌های غربی درباره ایران متفاوت است.

او و مجری برنامه این موضوع را مطرح می‌کنند که تهدیدآمیز جلوه دادن ایران به منظور توجیه تغییر رژیم صورت می‌گیرد و این روند شبیه به جنگ عراق است، که در آن بهانه‌های مشابهی برای جنگ استفاده شد.

لئاتان توضیح می‌دهد که فیلم او تاریخ ۵۰۰۰ ساله ایران را بررسی می‌کند تا ریشه‌های بی‌اعتمادی بین ایران و ایالات متحده را بفهمد و نشان می‌دهد که این درگیری‌ها همیشه بر سر غلبه بر یک «تمدن دولتی» بوده‌اند.

او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که «شعار مرگ بر آمریکا» توسط ایرانی‌ها به معنای واقعی مرگ بر مردم آمریکا نیست، بلکه نوعی اعتراض به سیاست‌های حکومت آمریکا است.

چرا روایت غرب درباره ایران و اقداماتش همواره تکرار می‌شود؟

این پرسش به نکتهٔ محوری‌ای اشاره دارد که در منابع ارائه شده، به‌ویژه در رابطه با فیلم مستند «ایران: بازی بزرگ» (Iran the Great Game) مورد بررسی قرار گرفته است.

سازندگان این فیلم بر این باورند که روایت رسمی غرب در مورد ایران، یک دروغ بزرگ است و هدف آن توجیه جنگ و سیاست‌های سلطه‌جویانه است.

دلایل تکرار و تداوم روایت غرب درباره ایران، که آن را تهدیدی بزرگ و شرور می‌داند، عمدتاً به منافع اقتصادی، ژئوپلیتیکی و تلاش برای سلطه باز می‌گردد:

۱. تلاش برای سلطه و کنترل (Dominance)

• سلطه بر یک تمدن باستانی: در نهایت، همه چیز در مورد سلطه است. تلاش می‌شود بر ملتی که دارای تاریخ ۵۰۰۰ ساله است، تسلط یابند. به گفته سازنده فیلم، ایالات متحده (امپراتوری‌ای که کمی بیش از ۲۵۰ سال قدمت دارد) تلاش می‌کند به ایرانیان بیاموزد که چگونه مردم خود را اداره کنند.
• دکترین سلطه: غرب، به‌ویژه ایالات متحده، از زمان ایجاد جمهوری اسلامی، دکترین سلطه خود را بر ایران پیاده کرده است و هرگز برای درک شیوه حکومتداری آنها تلاشی نکرده است. این تلاش برای تحمیل سلطه اغلب به تحریم‌ها منجر می‌شود، با این پیام که: «نفت خود را به ما بده، اطاعت کن، وگرنه با تحریم یا بمباران به تو حمله خواهیم کرد».
• استفاده ابزاری از اختلافات: کسانی که تاریخ را به‌خوبی مطالعه می‌کنند، تلاش می‌کنند تا از تفاوت‌های موجود (مانند تفاوت بین شیعه و سنی) سوء استفاده کنند و کشورهایی مانند عربستان سعودی و ایران را دشمن یکدیگر سازند. این رویکرد دقیقاً همان چیزی است که در مورد اوکراین نیز انجام شد.

۲. منافع اقتصادی و نظامی-صنعتی

• ثروت‌آفرینی برای مجتمع نظامی-صنعتی: منابع صراحتاً بیان می‌کنند که هدف نهایی این جنگ‌ها و تکرار مداخلات، چیزی جز غنی‌تر کردن مجتمع نظامی-صنعتی نیست.
• اقتصاد جنگ: اقتصاد جنگ از سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، بیمارستان‌ها یا دانشگاه‌ها کارآمدتر نیست، اما دولت‌ها همچنان بر ساخت بمب و موشک تمرکز دارند.
• بهره‌برداری از منابع و نفت: در سال ۱۹۵۳، کودتایی در ایران رخ داد که در واقع هدف آمریکا نبود، بلکه بریتانیا آن را درخواست کرد، زیرا انگلیسی‌ها در حال از دست دادن شرکت نفت انگلیس و ایران (Anglo Iranian oil company) بودند. ایران سومین ذخایر بزرگ نفتی جهان را دارد.

۳. اهمیت ژئوپلیتیکی و تاریخی

• جایگاه جغرافیایی: این مبارزات تاریخی (شامل امپراتوری‌های باستانی و جنگ‌های مدرن) ادامه دارد زیرا ایران یک «دولت تمدنی» و در چهارراه اوراسیا واقع شده است. این منطقه از نظر جغرافیایی مهم است و به‌عنوان یک دالان زمینی کلیدی برای دسترسی به هند عمل می‌کند (که هسته اصلی بازی بزرگ قدیمی بود).

۴. تکرار مکررات برای توجیه جنگ

• جملات مشابه: برای توجیه اقدام علیه ایران، عملاً همان جملاتی که در زمان جنگ عراق (درباره سلاح‌های کشتار جمعی و هسته‌ای صدام حسین) به خورد مردم داده می‌شد، تکرار می‌شوند؛ تنها نام کشور از عراق به ایران تغییر داده شده است. این نشان‌دهندهٔ بی‌محتوا بودن و تکراری بودن این بهانه‌ها است.
• تصویرسازی رسانه‌ای: روایت مسلط رسانه‌های جریان اصلی، ایران را به‌عنوان «گرگ بد بزرگ»، یک رژیم ستمگر و خواهان جنگ، که مردمش تحت ظلم رنج می‌برند، معرفی می‌کند تا بهانه‌ای برای «تغییر رژیم» فراهم شود.

۵. جلوگیری از توسعه و پیشرفت

• یکی از بخش‌های این استراتژی تکراری، کند کردن روند توسعه این کشورها است. با تحریم‌های مستمر، جنگ و انزوا، تلاش می‌شود ایران نتواند پیشرفت کند و قد علم کند، در حالی که ایران کشوری با مردم بسیار باهوش و تحصیلکرده است.

نکته درباره مقاومت مردم ایران: با وجود این تلاش‌ها، مردم ایران در برابر دخالت خارجی مقاومت می‌کنند. هرگاه حمله یا تلاشی برای بی‌ثبات‌سازی رخ می‌دهد، ایرانیان تمایل دارند «دور حکومت خود جمع شوند» زیرا نمی‌خواهند بیگانگان برای آنها تصمیم بگیرند. این مبارزات خارجی، عملاً فرصت را از مردم ایران می‌گیرد تا خودشان در مورد دولت و تغییرات داخلی کشورشان تصمیم بگیرند، زیرا همیشه نگران هستند که عوامل خارجی از فرصت اعتراضات داخلی برای براندازی سوء استفاده کنند.

چه کسانی در فیلم ایران : بازی بزرگ حضور دارند؟

فیلم مستند «ایران: بازی بزرگ» (Iran the Great Game) شامل ترکیبی از فیلمسازان، کارشناسان دانشگاهی، تحلیلگران سیاسی و افراد مطلع ایرانی است که دیدگاه‌های متفاوتی را در مورد تاریخ و روابط ایران با غرب ارائه می‌دهند.

افراد کلیدی که در این فیلم حضور دارند، به شرح زیر هستند:

۱. فیلمساز و همکاران اصلی

• ایگور لیتان (Igor Leatan): فیلمساز و تهیه‌کننده این مستند. او پیش از این، مستند اوکراین در آتش (Ukraine on Fire) را تولید کرده بود .
• الیور استون (Oliver Stone): دوست و شریک ایگور لیتان، که در فیلم حضور دارد. او داستان لشکرکشی اسکندر کبیر به ایران را بازگو می‌کند .

۲. کارشناسان و تحلیلگران بین‌المللی

• جفری ساکس (Jeffrey Sachs): او یکی از سخنرانان برجسته فیلم است. او دلایلی را بررسی می‌کند که چرا جنگ علیه ایران ممکن است بیشتر مربوط به اسرائیل باشد تا ایالات متحده.
• پپه اسکوبار (Pepe Escobar): یک روزنامه‌نگار برجسته که رویدادهای مربوط به بریکس (BRICS) و روسیه را پوشش می‌دهد.
• آلیستر کروک (Alistair Crooke): او یکی دیگر از سخنرانان فیلم است. وی یک دیپلمات سابق بریتانیایی است که برای سازمان اطلاعات و امنیت خارجی بریتانیا (MI6) کار کرده است . او همچنین به‌خاطر ترتیب دادن جلسات مذاکره بین حماس و الفتح در لبنان مشهور است.

۳. افراد مطلع ایرانی

• سازندگان فیلم اشاره می‌کنند که چندین متخصص داخلی ایرانی (Iranian insiders) در این مستند حضور دارند.
• دکتر لاریجانی (Dr. Larijani) و پروفسور مهدی/میرندی (Professor Mandi/Mirandi): این افراد دیدگاه‌های خود را با رویکردی بسیار ملایم از منظر ایرانی در مورد موضوعات مطرح شده ارائه می‌دهند تا دیدگاه‌ها از سوی غربی و ایرانی متعادل شوند. (پروفسور میرندی همچنین در بخشی از فیلم، کتابی درباره رقابت ۷۰۰ ساله روم و ایران را برای مطالعه توصیه می‌کند.

۴. سوژه‌های بحث شده

اگرچه این افراد مصاحبه‌شونده در فیلم نیستند، اما اقداماتشان به عنوان سوژه‌های محوری مورد بحث قرار می‌گیرد:

• مایک پومپئو (Mike Pompeo) و جان بولتون (John Bolton): آنها در فیلم به دلیل توطئه برای قتل سردار سلیمانی در سال ۲۰۲۰، سوژه‌های اصلی بحث بودند .

آغاز تاریخ ایران با کدام سلسله است؟

بر اساس اطلاعات موجود در منابع (که برگرفته از مصاحبه با ایگور لیتان، سازنده مستند «ایران: بازی بزرگ»بر اساس اطلاعات موجود در منابع (که برگرفته از مصاحبه با ایگور لیتان، سازنده مستند «ایران: بازی بزرگ» است)، فیلمساز برای شرح تاریخ ایران و ریشه‌یابی تنش‌ها، به آغاز تأسیس سلسله هخامنشیان (Achaemenid Dynasty) توسط کوروش کبیر (Cyrus the Great) رجوع می‌کند.

ایگور لیتان اشاره می‌کند که برای نشان دادن عمق تاریخی ایران، فیلم از ۵۰۰۰ سال پیش آغاز می‌شود . در این راستا، تاریخ ایران با «آغاز تأسیس سلسله هخامنشیان توسط کوروش کبیر» شروع شده و به مکان‌های باستانی‌ای مانند تخت جمشید (Persepolis) می‌پردازد.

او همچنین اشاره می‌کند که قبل از هخامنشیان، سلسله‌ها و دوره‌های دیگری نیز وجود داشتند:

• قبل از هخامنشیان: به گفته فیلمساز، قبل از این دوره، سلسله‌هایی مانند پارتیان (Pathteans) و ایلامیان (Elammites) وجود داشتند.
• عصر زرتشت: همچنین به زمان زرتشت (Zaratushtra) و اولین دین یکتاپرستی که در این سرزمین‌ها رواج داشت، اشاره می‌شود.

به‌طور خلاصه، در این مستند، سلسله هخامنشیان (توسط کوروش کبیر) نقطه شروع تمرکز تاریخی برای تحلیل وضعیت کنونی ایران است .